Motor, Vervangen van de uitgaande as K100

(Auteurs: Chris Scholten en Bert Meijerink)

pagina 1


Algemeen

Bij de eerste serie van de K100 leverde de uitgaande as na een groot aantal kilometers een specifiek probleem op waardoor deze bij K100's vanaf 88-89 is vervangen door een aangepast type.

In het onderstaande artikel van Chris scholten kunt u lezen, aan de hand van fraaie foto's, hoe u de uitgaande as moet vervangen.

Bij deze wil ik Chris dan ook bedanken voor het schrijven en beschikbaar stellen van het artikel, de fraaie foto's en de genomen moeite.

In verband met het grote aantal foto's is er voor dit onderwerp gekozen voor een opzet over meerdere pagina's om de laadtijd voor modemgebruikers binnen de perken te houden. Aan het eind van deze pagina kunt u de gewenste pagina kiezen.


Vervangen uitgaande as bij een K100 door Chris Scholten

Na een tijdje het kabaal van mijn 84 er K100 RT tijdens de koude loop aangehoord te hebben, ben ik op zoek gegaan naar de herkomst ervan en kwam al snel uit bij de uitgaande as. Na eerst een aantal delen van de distributie vervangen te hebben ben ik langzaamaan op zoek gegaan naar een gebruikte uitgaande as van het nieuwe type.

Het oude type uitgaande as is verwerkt in de vroege K100 jaren. Toen een aantal motoren de eerste honderdduizenden kilometers gedraaid hadden kwam bij sommigen het probleem naar voren. De uit 6 klinknagels bestaande bevestiging van twee delen van het tandwielgedeelte vertoonde speling met als gevolg dat de klinknagels het zwaar te verduren kregen en het in enkele gevallen begaven. Motoren vanaf 88-89 werden daarom voorzien van een nieuw type as welke is voorzien van 12 klinknagels en verstevigingschotjes op het huis.

Speling op deze klinknagels is vaak hoorbaar bij stationair en iets hoger toerental en de mate van het kabaal is omgekeerd evenredig met de omgevingstemperatuur bij de koude start. Als het zo is dat je zeker weet dat het kabaal afkomstig is van de as en niet van bijvoorbeeld de distributiegroep of dynamo-meenemer, kun je een aantal dingen doen:

Indien je zelf deze reparatie gaat uitvoeren heb je alleen het verschil in materiaalkosten die bepalend zijn voor je keuze. Ben je echter afhankelijk van iemand anders, of dat nu een (BMW) dealer is of een hobbyist, dan is de keuze makkelijker. De rekening van de uren zullen in dat geval de overhand nemen op de materiaalkosten, zodat het te kiezen materiaal (oud/nieuw type, gebruikt/nieuw) hier van minder belang is op de totaalkosten. Nog afgezien van het feit dat een BMW dealer er vermoedelijk niet mee instemt om een gebruikt exemplaar te monteren.

Voor degene die besluit om de as door noodzaak of uit voorzorg te vervangen heb ik hieronder een verslag van de reparatie beschreven. Verwacht geen uitgebreid verslag met de utopie om het werkplaatshandboek in de kast te laten liggen, want zonder zou ik er niet aan beginnen.

Allereerst maak je een afweging of je het motorblok eronderuit haalt of laat zitten. Het kan allebei, maar bedenk dat je blok met weinig meer vast hangt voordat je de as in je handen hebt. Wat eraf moet is de versnellingsbak dus ook je accu, startmotor, dynamo en middenbok.

Ter vervanging van het frame in zo een geval, heb ik eens een bok gemaakt die ik onder het frame zet, ter hoogte van de knipperlichten. (foto 1)

In de bovenste balk zitten twee gleuven waarin de ogen vallen, waar anders de kofferdragers aan vast zitten De onderste (draaibare) balk zit eraan om genoeg stabiliteit in de lengte te geven.

Wat er ook af moet is de complete koppeling, tussenflens, olie/water-pomp en de onderste carterpan.

Als je geluk hebt gaan de 2 zeskant bouten en de 2 inbus of Torx bouten waarmee de as (door de carterpan heen) aan het blok vastzit makkelijk los en komt de as samen met de carterpan los. Het risico dat dit niet zo soepel zou verlopen, samengevoegd met mijn nieuwsgierigheid om eens te kijken hoe mijn blok er aan de binnenkant uitzag heeft mij doen besluiten om het gehele blok er van tevoren onderuit te halen. Wat hierbij ook een rol speelde was dat er verder niks aan mijn oude as kapot was. Zo kon ik het plannen wanneer mij dat uit kwam en had ik ook genoeg tijd om de meeste delen van een nieuw laklaagje te voorzien.

Omdat je niet blij wordt van foto’s van een blok wat hartje winter onder zijn frame vandaan komt heb ik eerst het blok gedemonteerd, schoongemaakt en enkele delen gespoten. Daarna heb ik pas de foto’s gemaakt. Aan het eind van dit verslag zijn een aantal foto’s van de montage te vinden.

De complete uitgaande as bestaat in grote lijnen uit een as waarop aan de achterkant (links op foto 2) de koppelingsschotel bevestigd wordt en aan de andere kant wordt het tandwiel dat de aandrijving van de oliepomp verzorgd in de as gedrukt. Aan de rechterkant zit het naaldlager dat in werkelijkheid verder naar rechts zit, maar hier op de foto op de as gehouden wordt door een tye-rap.

De as zelf hoeft meestal niet vervangen te worden, maar heb ik wel gedaan, omdat hij bij de koop zat en zo ook uit een ander blok gekomen is. Ook de (Scanimet) rubber schokdempers die bij de nieuwe as zaten heb ik gebruikt. Deze waren er beter aan toe dan mijn oude, hoewel het verschil klein was.

Op de foto 2 zie je het oude type as met 6 klinknagels waarmee een deel van de tandwielgroep vastzit en waarbij de versterkingschotjes ontbreken.

Op foto 3 is het nieuwe type as met de 12 klinknagels en de versterkingschotjes op het huis te vinden.

Wanneer je de complete as in de onderste carterhelft hebt liggen en ongemonteerd rond draait kan het zijn dat het lijkt alsof hij krom is. Dit wordt echter veroorzaakt doordat hij niet strak in zijn rubbers en lagers geklemd zit. (Tenzij hij natuurlijk echt krom is……)

Wat helaas in erg weinig boeken genoemd wordt, is de positie van de dempers (foto 4). Deze lijken recht, maar lopen een beetje taps toe. Genoeg om bij montage voor onnodige frustratie te zorgen. Op de rubbers staat een rechthoekig vlakje gestanst met daaruit een driehoekje "geknipt". De zijde van dit driehoekje moet als eerste het huis in, dit is de smalste kant. Doe je de dempers er niet goed om op dan vreet zich de as vast wanneer je hem in het tandwielhuis duwt. (ondanks dat je de delen met olie gesmeerd hebt) Je hebt dan een hamer nodig om de as erin te slaan, en dat is even niet de bedoeling.

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Foto 1

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Foto 2

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Foto 3

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Foto 4

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Foto 5

Foto 6

Foto 7

Foto 8

De grote ring op het achterste grote lager (foto 5) was bij mijn nieuwe as voorzien van een dikke ring die op een andere plaats zat dan bij mijn origineel tandwielhuis. Omdat dit dus niet paste in mijn oude carterpan en blok heb ik een nieuw lager laten monteren. Wellicht kun je dit ook zelf, maar bedenk dat de seegerringen ontzettend sterk zijn.

Op foto 6 kun je de gedemonteerde as vinden.

Hoe je het blok gaat monteren is grotendeels afhankelijk van wat je zelf wilt.

Ik had meerdere keerringen van de waterpomp en dergelijke op de werkbank liggen, met als nadeel dat ik na een dag monteren enkele dagen erna verder ging en eenzelfde O-ring zag liggen, niet meer zeker wetend dat ik die wel of niet gemonteerd had. Voor de zekerheid heb ik toen toch maar de onderste carterhelft weer los gemaakt om te kijken of ik daadwerkelijk een O-ring gebruikt had. Leg dus alleen nieuwe ringen klaar en alleen wat je nodig hebt (of werk achter elkaar door).

Het makkelijkst leek het mij te beginnen met het blok. (foto 7) Deze op de kop te leggen, de uitgaande as (foto 8) erin en daar de onderste carterheft op. Let op dat de O-ringen niet wegspringen voordat je de carterpan er op zet.

Op foto 9 is te zien hoe de uitgaande as in de onderste carterhelft ligt. Maak eventueel ook van de gelegenheid gebruik om het kijkglaasje te vernieuwen.

Op foto 10 is de onderste carterhelft gemonteerd op het blok. Voor de foto heb ik het oliefilter al reeds gemonteerd, maar daar kun je beter mee wachten totdat je het blok eronder hebt hangen, zodat je het alvast voor montage kunt vullen met olie.

De 4 pijltjes (foto 10) geven de 2 inbus-(en soms Torx) bouten en 2 zeskantbouten aan waarmee de uitgaande as vastzit.

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Foto 9

Vergroting: druk op de linker muis toets.

Foto 10


Pagina 2

Pagina 3

Pagina 4

Volgende pagina >>

 

Artikel: ©Chris Scholten 2005 en Bert Meijerink 2005