Elektrisch, ABS en Motronic storings diagnose

1. Inleiding

5. Uitleesapparatuur

9. Resetprocedure Motronic

2. Locatie van de diagnose / reset aansluiting

6. ABS I en ABS II diagnose

10. Gasklepstandsensor afstellen

3. De pennen van de diagnosestekker

7. Resetprocedure ABS systeem

11. Theoretisch mooi, maar werkt het ook?

4. Hoe zien de diagnosesignalen er uit?

8. Motronic diagnose

1 Inleiding

Voor het in goede banen leiden van een (groot) aantal zaken is de BMW K-serie voorzien van een aantal regelcomputers. Hierbij kan gedacht worden aan de brandstofinjectie en de eventueel aangebrachte ABS.

Regelcomputers nemen een groot aantal taken tot zich die er voor zorgen dat wij onbezorgd kunnen rijden op de motorfiets. Gewoonlijk heeft men daar geen notie van daar het normaal goed functioneert.

En inderdaad, regelcomputers, alsmede de echte elektronica gaat dan ook bijna nooit kapot. Kijk maar eens naar uw auto of vraag maar eens in het rond en het is zeer lastig iemand te vinden die een defecte regelcomputer heeft meegemaakt.

Een veelgehoorde en misplaatste opmerking is dan ook dat de elektronica defect is. Ook bedrijven en andere specialisten maken zich hier schuldig aan. Later blijkt echter, als men hopelijk zo eerlijk is om dit te vertellen, dat er andere componenten defect zijn geweest. En van defecte componenten hoeft niet eens sprake te zijn geweest. Meestal is een externe factor de oorzaak van een storingsmelding. Resetten van de regelcomputer is dan voldoende.

Mocht er nu wel een component defect zijn, of moet deze opnieuw worden afgesteld dan is het natuurlijk handig om te weten waar het probleem zit. Het zou dan ook praktisch zijn om als leek te kunnen achterhalen waar een eventueel probleem zich bevindt. En ook hier bied de desbetreffende regelcomputer, in een aantal gevallen, de helpende hand. Een aantal regelcomputers is namelijk voorzien van een diagnose/reset aansluiting.

In dit stuk kunt u dan ook achterhalen hoe u, indien mogelijk, de storing op eenvoudige wijze kunt uitlezen en resetten bij de regelcomputers van de K1, K75, K100 en K1100. Helaas beschik ik nog niet over deze informatie van de K1200. Echter ABS II is wel weer te vinden op een aantal uitvoeringen van de K1200.

In ieder geval zijn de ABSI (foto 1) en ABSII (foto 2) regelcomputers uit te lezen.

Ook is de Motronic (Brandstofinjectie en ontsteking) (foto 3) uit te lezen. De motronic is te vinden op de K1, K100 4V en de K1100.

Helaas is de L-jetronic en de separate ontstekingsunit niet voorzien van een diagnoseaansluiting. De L-jetronic is te vinden op de K75 / K100 2V.

De informatie hieronder komt van verschillende (internet)bronnen en is gecombineerd met eigen ervaringen.

Ook zijn er op deze pagina nog een aantal (goedkope) schakelingen te vinden om de storingen te kunnen uitlezen en te resetten.

Inhoudsopgave

2 Locatie van de diagnose / reset aansluiting

Van niet alle motoren weet ik precies waar de diagnose/reset aansluiting is geplaatst. Echter bij de K75 bevindt hij zich (indien de motor is voorzien van ABS) achter het rechter zijpaneel. (foto 4)

Bij de K1100LT is de diagnose/reset aansluiting geplaatst achter het linker zijpaneel. (foto 5)

Voor de ander types uit de K-serie zult u dus even op zoek moeten gaan maar waarschijnlijk zijn ze hier ook op deze locaties te vinden.

De Diagnose steker is een platte 3 polige stekker, met ronde bussen, welke in een blauwe dummy (stekker zonder draden) is gestoken. Deze dummy is met een bundelbandje ( tirewrap) vastgemaakt aan de kabelboom. De kabelboom zelf is weer vastgezet aan de bovenste framebuis.

De diagnose/reset aansluiting kunt u uit de dummy halen door de stekker in te knijpen en er uit te trekken.

Inhoudsopgave

3 De pennen van de diagnosestekker

Waar dienen nu de 3 pennen van de diagnose stekker voor?

De middelste pen (bruin/witte draad) is aangesloten op de ABS regelcomputer.

Bent u in het bezit van een K75 / K100 2V voorzien van ABS dan lijkt het dat de 2 buitenste pennen ook zijn aangesloten. Volgt u echter deze witte draden dan zult u ontdekken dat deze niet gebruikt worden. De K75 / K100 2V zonder ABS ontbeert waarschijnlijk deze diagnose/reset stekker.

Bij de andere modellen worden de twee buitenste pennen wel gebruikt. Op pen 1 (bruin/zwarte draad) is de diagnose / activeer aansluiting van de Motronic te vinden en met pen 3 (bruin/groene draad) kan de gasklepstandsensor afgeregeld worden.

Inhoudsopgave

4 Hoe zien de diagnosesignalen er uit?

Het weergeven van de diagnosesignalen vanuit de regelcomputer gebeurt op een betrekkelijk eenvoudig wijze.

De regelcomputer genereert een storingsnummer en voert deze naar buiten uit. Krijgt u bijvoorbeeld storingsnummer 3 uit de ABS regelcomputer dan moet het probleem gezocht worden bij de voorste wielsensor.

Maar hoe krijgt men nu het getal 3 uit 1 draad. Ook dit is veel eenvoudiger als gedacht. Om dit te doen worden er 3 pulsjes, dan een tijdje niets en dan weer 3 pulsjes, dan weer niets etc. Deze pulsjes hebben een zodanige frequentie dat ze met het blote oog zijn uit te lezen.

Op foto 6 is te zien hoe storingsnummer 5 van de ABS gegenereerd wordt. Allereerst is het signaal hoog (12 V) en op een bepaald moment gaat het signaal 5 keer naar laag (1 V). Het branden van de led wordt aangeven boven de grafiek van foto 6 door de rode streepjes. (Verderop wordt aangegeven hoe u een eenvoudige testschakeling kunt maken.)

Let op, de diagnoseleiding is laag actief. Dit houd in dat om gemakkelijk het signaal te kunnen uitlezen gemeten moet worden tussen de signaalleiding en de 12V. Regelmatig zijn er schema’s te vinden die meten tussen de signaalleiding en de massa. Meestal gaat dit goed, zolang men maar de belastingsstroom kleiner houdt als 10 mA. Echter de signaalleiding wordt ook gebruikt als resetleiding. In dat geval dient de leiding aan massa gelegd te worden en zal er door een bepaalde procedure te volgen, de storing gereset worden. Meet men dus naar massa dan kan de storing in bepaalde gevallen ongewenst gereset worden.

Op foto 7 is een voorbeeld gegeven van het storingssignaal 1122 uit de Motronic. Dit is iets lastiger uit te lezen. Allereerst wordt er een startsignaal aangegeven welke te herkennen is aan het feit dat de led iets langer brand. (zie weer de rode streepjes boven de grafiek). Daarna volgende de verschillende pulsen welke de storingscode aangeven.
Naast het feit dat de storingscode van de Motronic op de diagnoseleiding kan worden uitgelezen heeft BMW het u iets eenvoudiger gemaakt. De storingscode wordt ook weergegeven op het dashboard doordat de waarschuwingslamp van de watertemperatuur (bij de toerenteller) in hetzelfde ritme meegaat met de storingscode.

Inhoudsopgave

5 Uitleesapparatuur

Uit het voorgaande verhaal is al bijna op te maken dat voor het uitlezen van de storingen echt geen kostbare apparatuur hoeft worden aangeschaft. Het aanschaffen van een Moditec (uitleescomputer van de BMW dealer) is dan ook niet nodig. Uitlezen lukt al met de (hoogohmige analoge of digitale) multimeter maar het signaal is eenvoudiger uit te lezen door middel van een LED met serieweerstand. Een LED met serieweerstand hoeft echt niet meer te kosten als € 1,--.

Lees de signalen op de diagnoseleidingen niet uit met een testlamp. De stroom die door de leidingen gaat lopen kan in bepaalde gevallen te groot worden waardoor de reset of activeringsfunctie kan worden ingeschakeld. De stroom mag sowieso niet groter zijn als 10 mA.

Hieronder worden nu een aantal testschakelingen beschreven. Op de schema's is om alles zo eenvoudig mogelijk te houden een zekering achterwege gelaten. Bij het echte opbouwen is deze wel degelijk geplaatst in de 12V leiding.

Op foto 8 ziet u een eenvoudige schakeling welke is gemaakt van een LED met een serieweerstand welke al zeer praktisch is voor het uitlezen van de ABS computer. De Motronic zou hiermee ook kunnen worden uitgelezen maar dit is niet echt noodzakelijk omdat de knippercode ook wordt weergegeven door middel van de lamp op het dashboard.
Deze schakeling is eenvoudig zelf te maken. Let wel even goed op de polariteit van de LED. Dus nadat u de schakeling heeft gemaakt even controleren op de accu of inderdaad de LED gaat branden. (Weerstandzijde van deze schakeling aan de + (plus) en LED aan de - (min).)
Bij het werkelijke testen met deze schakeling moet de weerstandzijde ook aangesloten zijn op de plus van de accu) en gaat de andere kant naar de diagnoseleiding.

Op foto 9 is een schakeling te vinden waarmee de ABS regelcomputer uitgelezen en gereset kan worden. Aan de rechterkant is de 3-polige testconnector te vinden en aan de linkerkant is een connector te vinden waar de 12 Volt op staat. Dit zou een stekker kunnen zijn welke in de standaard 12V boordstopcontact past. Ook is de testschakeling met de LED te herkennen.
Staat de schakelaar zo dat dat contact 1 met 3 is verbonden dan kan de storing uitgelezen worden.
Staat de schakelaar zo dat dat contact 2 met 3 is verbonden dan kan de storing gereset worden. (Diagnoseleiding wordt aan massa gelegd.)

Op foto 10 is een schakeling te vinden waarmee de Motronic uitgelezen en gereset kan worden. Met de drukschakelaar kan de procedure worden opgestart en kan de volgende storing (indien aanwezig) geselecteert worden.

Op foto 11 is tot slot een schakeling te vinden waarmee de gasklepstandsensor kan worden gecontroleerd.

De schakelingen van foto 9, 10 en 11 kunnen prima gecombineerd met elkaar worden zoals gedaan is op foto 12 en zodat zij dan dan in één behuizing passen. De schakelaars op foto 12 zijn wel twee speciale schakelaars welke de leidingen op de gewenste manieren schakelen. Schakelaar SW1 is een 2 polige 3-standen schakelaar (aan-uit-aan) en schakelaar SW2 is een 1 polige 3-standen schakelaar (aan-uit-toets).

De geheel gebouwde testschakeling is te vinden op foto 13 en op foto 14 is de frontplaat duidelijk te lezen. Doordat ik de testschakeling heb gebouwd van allerlei restmateriaal ziet het er niet professioneel uit maar werkt hij wel prima. Op foto 13 is aan de rechterkant een universele BMW plug te zien welke in het boordstopcontact gestoken kan worden. Aan de linker zijde is de connector te vinden welke in de diagnosestekker van de motor gaat. Zelf heb ik deze connector ooit een keer overgehouden en weet dan ook niet of hij los is te verkrijgen bij de BMW dealer. Mocht u dit kastje zelf willen maken hierbij even het nummer wat op deze connector staat: BMW 1459794.

Het is natuurlijk niet nodig om de gehele schakeling van foto 12 na te bouwen. Alleen de delen die u echt noodzakelijk vindt hoeft u te gebruiken.

De rest van de procedure wordt wel even uitgelegd aan de hand van foto's 9, 10 en 11. Vanzelfsprekend kan het ook getest worden met de schakeling van foto 12. De schakelaars moeten dan zo gezet worden dat de circuits van foto 9, 10 of 11 geschakeld worden.

Aanvulling eigenbouw testkast (foto 15, door Tijs De Wandel):

voor de connector kan ik ook een vrij gemakkelijke oplossing aanraden: aangezien er meestal toch een dummy plug (foto 16) op zit is deze dummy plug zelf te gebruiken als doe het zelf connector (foto 17). Adereindhulzen van 0,5mm² (foto 18) passen hier perfect in.

Inhoudsopgave

6 ABS I en ABS II diagnose

Attentie: In het geheugen is slecht plaats voor 1 storingsnummer. Mocht deze gereset zijn dan kan een eventueel volgend nummer hierin geplaatst worden bij meerdere storingen.

Weet u niet welk type ABS is gemonteerd op uw BMW leest u an even het algemene verhaal over de ABS elders op deze website.

De (tot nu toe bekende) storingscodes zijn:

De uitleesprocedure van de storingscode is als volgt:

1. Zet de motor van het contact af;
2. Sluit de testschakeling (schakeling van foto 9) aan. De LED kan flauw gaan branden;
3. Zet de keuzeschakelaar SW1 zodanig dat de contacten 1 en 3 met elkaar verbonden zijn; (Gebruikt u het testkastje dan moet schakelaar 1 op ABS Test staan.)
4. Zet de motor op het contact;
5. Is er een storing aanwezig in het ABS dan is er een code zichtbaar, deze nu uitlezen;
6. Zet de motor van het contact af;
7. Storing oplossen;
8. Storing resetten;
9. Opnieuw deze procedure uitvoeren om te controleren dat er niet meer storing aanwezig zijn.

Inhoudsopgave

7 Resetprocedure ABS systeem

Onder het hoofdstuk Sleutelen/remmen van deze website is een vrij complete resetprocedure beschreven van het ABS systeem omdat dit ook eenvoudig uitgevoerd kan worden met een losse draad.

In plaats van de losse draad kan men nu, indien de schakeling van foto 9 is gemaakt, ook hiermee op de beschreven wijze de ABS gereset worden.

Hierbij nogmaals even een korte omschrijving van de resetprocedure:

K75, K100, K1100 (ABS I en ABS II)

1. Zet de motor van het contact af;
2. Sluit de testschakeling (schakeling van foto 9) aan. De LED kan flauw gaan branden;
3. Zet de keuzeschakelaar SW1 zodanig dat de contacten 2 en 3 met elkaar verbonden zijn; (Gebruikt u het testkastje dan moet schakelaar 1 op ABS Reset staan.)
4. Contact inschakelen;
5. De ABS knop op het dashboard voor 8 seconden indrukken;
6. De motor van het contact zetten;
7. Zet de keuzeschakelaar SW1 zodanig dat de contacten 1 en 3 met elkaar verbonden zijn; (Gebruikt u het testkastje dan moet schakelaar 1 op ABS Test staan.)

(Belangrijke aanvulling door Hans Graansma m.b.t. zijn K1200RS maar dit zou ook kunnen gelden voor de eerdere typen:
Bij een storing aan een wielsensor (3 knippers van de controle-LED in mijn geval voor de voorwiel sensor) dient de (nieuwe) sensor opnieuw te worden geïnitieerd (herkent) door de regeling. Dit is te doen door tijdens de reset het betreffende wiel rond te draaien. Door de pulsen die hiermee worden gecreëerd herkent de regeling de betreffende wielsensor en is de reset succesvol. Zonder deze handeling werkt de reset niet en blijft de storing in het geheugen.)

K1200 (ABS II) (Dit is nog niet getest)

Daar de K1200 niet is voorzien van een ABS schakelaar is de resetprocedure hier iets anders. De diagnose stekker bevindt zich hier echter boven het luchtfilter.

De procedure is indentiek zoals hierboven is beschreven behalve punt 5 door het ontbreken van de ABS knop. Bij punt 5 moet u dan ook het volgende uitvoeren: Pen 21 van de ABS computer voor 8 seconden aan massa leggen;

Om pin 21 aan massa te leggen terwijl de connector nog op de ABS unit zit kunt u het volgende doen (deze tip is afkomstig van Peter Paul Raaijen welke dat succesvol heeft toegepast op zijn R1200 Cruiser waarvoor natuurlijk mijn dank):

Voor punt 5 van de beschrijving heb ik de ABS stekker losgehaald van de ABS Unit.

De stekker kan je gedeeltelijk demonteren door het kleine schroefje en de rubberring los te halen. Dan kan je vinden waar het contact voor de pen 21 zou moeten zitten. In de stekker is die echter niet aanwezig. Als je nu een stukje stug ijzerdraad door het gaatje van het schroefje pielt en in de stekker op positie 21 zet, kun je de stekker opnieuw op de ABS unit zetten. Als je dan de procedure doorloopt voor de uitvoering met ABS knop, kun je in stap 5 pen 21 aarden door het stukje ijzerdraad ergens voor 8 seconden op massa te houden. Gaat perfect.

Na afloop stekker weer losmaken, ijzerdraad er uit, alles weer monteren en weer rijden zonder die irritante knipperende ABS lampjes.

Als het nu vaker nodig is denk ik dat ik een draad op de pen 21 soldeer, door de stekker haal en zo afwerk dat ik zonder de tank en de stekker los te halen de reset kan uit voeren.

Hopelijk kan ik met deze informatie anderen een (dure) gang naar de dealer besparen.

Inhoudsopgave

8 Motronic diagnose

Nogmaals wil ik bij deze even benadrukken dat de Motronic niet is te vinden op de K75 / K100 2V. Op deze motoren is het dan ook niet mogelijk om eventuele storingen op dit gebied uit te lezen.

De Motronic is als eerste toegepast op de K1, K100 4V en de K1100 en men is begonnen met de versie MA 2.1 welke later is opgevolgd door de MA 2.2. Voor beide Motronic versies had men een uitvoering voor motoren met of zonder katalysator. Zie hiertoe onderstaande tabel:

Ook op de K1200 bevindt zich een (blauwe) diagnosestekker. Het is zeer wel mogelijk dat de diagnose en de code met het onderstaande verhaal overeenkomen. Dit is echter niet helemaal zeker.

De (tot nu toe bekende) (niet geteste) storingscodes zijn:

De uitleesprocedure is uit te voeren met een lopen of stilstaande motor. Doet u het met een stilstaande motor dan zult u in ieder geval de codes 1122 en 1133 moeten waarnemen. Dit is dus normaal.

De uitleesprocedure van de storingscode is als volgt:

1. Zet de motor van het contact af;
2. Sluit de testschakeling van foto 10 aan;
3. Gebruikt u het testkastje dan moet schakelaar 1 op Motronic staan en schakaar 2 op Motronic Test;
4. Zet de motor op het contact (Eventueel de motor starten voor de complete selectie van codes);
5. Druk schakelaar SW1 van foto 10 voor ongeveer 5 seconden in (Gebruikt u het testkastje schakelaar 2 voor 5 seconden indrukken op Volgende Code.);
6. Storingscode uitlezen (code 4444 houdt in dat er geen storing is);
7. Korte druk op schakelaar genoemd bij punt 5 en de eventueel volgende storingscode wordt weergegeven;
8. Motor uitzetten en contact uitschakelen;
9. Eventuele storing oplossen;
10. Eventuele storing resetten;
11. Opnieuw deze procedure uitvoeren om te controleren dat er niet meer storing aanwezig zijn.

Inhoudsopgave

9 Resetprocedure Motronic

Bij de volgende procedure is het mogelijk dat de koelventilator aan en uit gaat totdat de volledige procedure is afgerond. Hier kan deze schakeling dan ook getest worden.

1. Zet de motor van het contact af;
2. Sluit de testschakeling van foto 10 aan;
3. Gebruikt u het testkastje dan moet schakelaar 1 op Motronic staan en schakaar 2 op Motronic Test;
4. Druk schakelaar SW1 van foto 10 in (Gebruikt u het testkastje schakelaar 2 indrukken op Volgende Code.);
5. Contact inschakelen;
6. Schakelaar genoemd bij punt 4 na 5 seconden loslaten;
7. Motronic antwoord met 3333 ter bevestiging dat de storing is opgelost.
8. De motor van het contact zetten;
9. De diagnoseschakeling verwijderen.

Aanvulling K100RS 16V (geen abs) bouwjaar 92 met volgende motronic: 0 261 200 250 (door Tijs De Wandel):

ik ben tot de conclusie gekomen dat de reset procedure van de motronic zoals beschreven in punt 9 niet mogelijk is. Dit is volgens mij enkel een testmode om de ventilator te testen. De enige manier die ik had om de motronic fouten te resetten is de connector van de stuurdoos eens los te maken zodanig dat die van de spanning was. (ik had hiervoor de luchttemp sensor eens losgemaakt en die fout bleef in het geheugen zelfs na de resetprocedure.)

Op andere sites spreken ze voor de ventilator test dat je de knop 10 seconden moet indrukken, maar ook dit was bij mij niet het geval, 5 seconden is voldoende. Belangrijk is hier dat de knop al ingedrukt wordt voordat het contact aangezet wordt. Om naar een volgende fout te gaan moest ik wel 5 seconden de knop indrukken. In de beschrijving hierboven staat "korte druk op schakelaar", dit was bij mij dus ook anders.

Inhoudsopgave

10 Gasklepstandsensor afstellen

Attentie: door het verwijderen van de verzegeling van de gasklepstandsensor vervallen alle garantieaanspraken.

Bij de motoren voorzien van een motronic kan de gasklepstandsensor als volgt worden afgeregeld:

1. De motor moet minimaal een temperatuur hebben van 21 graden celcius;
2. Zet de motor van het contact af;
3. Sluit de testschakeling van foto 11 aan;
4. Gebruikt u het testkastje dan moet schakelaar 1 op Motronic staan en schakaar 2 op Gasklepstand Test;
5. Zet de motor op het contact;
6. Draai de gashandle helemaal terug (bij een lopende motor het stationaire toerental);
7. De LED dient nu te gaan branden en als men het gas losdraait dient de LED gelijk uit te gaan. Is dit het geval dan is de afstelling in orde en kunt u stoppen;
8. Gaat de LED niet gelijk branden, of gaat hij niet gelijk uit dan dient de gasklepstandsensor opnieuw afgesteld te worden. Hiertoe de twee verzegelde inbusboutjes van deze sensor losdraaien en de gasklepstandsensor zodanig verdraaien dat de LED wel gelijk gaat branden en daarna gelijk weer uit gaat.
9. Zet de 2 bevestigingsboutjes weer vast met 6 Nm;
10. De motor van het contact zetten;
11. Motronic foutcodes uitlezen.

Inhoudsopgave

11 Theoretisch mooi maar werkt het ook echt?

De vraag valt met ja te beantwoorden.

Ik ben niet in staat geweest om alle storingen te genereren omdat er niet de behoefte bestond om bijvoorbeeld de lambdasensor te vernielen. Wel heb ik een aantal storingen kunnen maken door het loskoppelen van connectoren en werd keurig de bijbehorende code weergegeven.

Het uitlezen van de ABS code gaat helemaal zonder problemen.

Het uitlezen van de Motronic codes is ook zeer goed te doen maar vraagt wel enige gewenning. Er komt keurig eerst een startindicatie (LED / Temperatuurlampje brand wat langer) waarna deze weer uitgaat. Dan komen de code pulsen welke ook goed zijn uit te lezen. De tijd tussen de pulsen is echter wat langer als verwacht.

Erg verrassend was het aan- en uitgaan van de koelventilator tijdens de resetprocedure van de Motronic. Maar na het doorlopen van de gehele procedure ging ook deze weer gewoon uit.

Inhoudsopgave